Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) to ciekawe, delikatne i piękne, wciąż jednak rzadko spotykane pnącze. Roślina ozdobna głownie z liści, posiadająca dość oryginalne, mało jednak widoczne kwiaty i owoce.
Ten pochodzący z dalekiego wschodu pnący krzew ozdabiają wiotkie, cienkie fioletowe łodygi i przede wszystkim ciemnozielone, palczasto złożone, podobne do szeflery, liście.
Akebia jest pnączem półzimozielonym, którego liście opadają dopiero po silnych mrozach. Jesienią liście przybierają barwę czerwonawą. Są gładkie, dzięki czemu nie zatrzymują kurzu i pyłu.
Pnącze to dorasta do 8-10 metrów wysokości, wytwarzając rocznie 1-3 metrowe przyrosty. W maju z kątów liści wyrastają niewielkie groniaste kwiatostany, o czekoladowopurpurowych kwiatach żeńskich oraz kilku mniejszych różowych kwiatach męskich. Te ciemne kwiaty ukryte między liśćmi są mało widoczne, wyczuwalny jest jednak ich korzenny, cynamonowy zapach. Kwiaty zdobią roślinę przez około 2 tygodnie.
Dość ciekawie wyglądają mięsiste, fioletowe owoce, złożone z kilku jagód o długości do 10 centymetrów, przypominających…ogórki. Owoce po dojrzeniu na jesieni, pękają podłużnie, odsłaniając biały miąższ. Z uwagi na kłopot z zapyleniem, te niezwykłe, jadalne owoce, stosunkowo rzadko się u nas zawiązują. Możemy spróbować zapylić je samemu, pocierając w pełni rozkwitu kwiaty męskie o żeńskie.
Decydując się na rozmnażanie akebii wypróbować możemy wysiew
nasion, które przed wysiewem powinny być przez około 4-6 tygodni stratyfikowane w temperaturze 4-5°C. Po tym okresie wysiewamy nasiona na głębokości maksymalnie pół centymetra. Nasionka przysypujemy piaskiem lub perlitem. Potem umieszczamy pojemnik z nasionami w jasnym i ciepłym miejscu w temperaturze 16-18°C. Pamiętajmy o utrzymaniu wilgotnego podłoża, nie mokrego. Nie zrażajmy się nieudanymi próbami, nasiona kiełkują nieregularnie i dość ciężko. Wysiewać możemy ją na szczęście cały rok.
Rozmnożyć akebię możemy także poprzez odkłady, przyginając pędy i przysypując je ziemią, a po ukorzenieniu odcinając od rośliny matecznej.
Akebia jest w Polsce wystarczająco mrozoodporna. Ostre, rzadkie ostatnio zimy mogą stać się przyczyną jej przemarznięcia, niemniej jednak nowe pędy z pewnością łatwo odrosną z podstawy. W najzimniejszych okolicach naszego kraju pamiętajmy o jej zabezpieczeniu przed mrozem. Dzięki szybkiemu wzrostowi oraz gęsto ułożonym, zdrowym liściom z pewnością stworzy szybko piękny, osłonięty i ocieniony zakątek. Idealna roślina do obsadzania
altan ogrodowych, ścian, ogrodzeń, pergoli czy innych ciekawych obiektów ogrodu. Pozwólmy jej na swobodny wzrost, przycinając jedynie w przypadku zbyt nadmiernego wzrostu. Akebię z powodzeniem zastosować możemy jako roślinę okrywową do okrywania dużych powierzchni.
Co 4-5 lat dobrze jest prześwietlić Akebię wycinając najstarsze pędy. Pamiętajmy o usuwaniu pędów suchych i chorych.
Decydując się na jej uprawę wybierzmy glebę alkaliczną, przepuszczalną, żyzną z dodatkiem piasku lub perlitu. Dobrze rośnie na stanowisku półcienistym. Jednak pnącze to najobficiej kwitnie na stanowisku słonecznym, o wystawie południowej. Akebia nie znosi gleb podmokłych, bardzo suchych, ostrego słońca oraz głębokiego cienia. Zimowanie Akebii możemy przeprowadzić w ciemnym pomieszczeniu o temperaturze 5°C. W czasie lata zapotrzebowanie Akebii na wodę jest bardzo wysokie, regularnie i obficie ją podlewajmy, tak jednak by roślina nie stała w wodzie. Zimą podlewamy ją tylko tyle, by podłoże zupełnie nie wyschło.
Akebia z uwagi na silny wzrost wymaga cięcia. Wszystkie jej pędy powinniśmy skracać od końca lutego do początku kwietnia na mniej więcej jednakową wysokość - od 1 do 1,5 metra, zachowując zasadę, że im młodsza lub słabsza roślina, tym niżej tniemy.
Do nawożenia stosujmy nawozy długodziałające, które mieszamy wiosną z podłożem.
