Po kamiennych i ceglanych murach gęste żywopłoty są najbardziej szczelnym ogrodzeniem. I bez wątpienia najładniejszym. Idealne zarówno do formowania, jak i swobodne we wzroście pozwolą cieszyć swą odmiennością. Stanowiąc ochronę przed ruchem ulicznym, samochodami, pieszymi, czy sąsiadami będą stały na straży naszej prywatności. Wystarczy, że raz na jakiś czas poświęcimy im swoją uwagę. Żywopłot jest, bowiem inwestycją na lata. Dzięki dobrze przygotowanemu miejscu, regularnym cięciom i początkowej trosce z pewnością stanie się zwartą, piękną ścianą zieleni. Decydując się na żywopłot już na samym powinniśmy zdecydować się, co do jego rodzaju. Stylowy i wymodelowany, czy rosnący swobodnie, wiecznie zielony, czy też nie, rosnący szybko, lub dużo wolniej. Wszystko zależeć będzie od efektu, jaki chcemy uzyskać.
Żywopłoty formowane tworzą gęsty i zwarty masyw roślinny, nie zajmują zbyt wiele miejsca, z uwagi jednak na ilość roślin na danym obszarze są droższe i bardziej wymagające. Na żywopłot strzyżony wybierajmy rośliny dobrze znoszące cięcie, silnie rozgałęziające i zagęszczające się po przycięciu. Leniuchom, lub wprost przeciwnie, tym zbyt zapracowanym polecamy żywopłoty o pokroju naturalnym. Żywopłoty nieformowane wymagają, bowiem mniej prac pielęgnacyjnych, szybciej osiągają pożądaną wysokość, a z uwagi na mniejszą ilość roślin potrzebną na jego stworzenie, są tańsze. Zajmują jednak dużo miejsca, są mniej zwarte, więc jednocześnie mniej skuteczne jako osłona. Znacznie jednak lepiej wkomponowują się w otoczenie ogrodu naturalistycznego. Na taki żywopłot przeznaczyć możemy niskie rośliny iglaste, w przypadku, których, cięcie pozbawiłoby je naturalnego uroku.
Ogromne znaczenie z uwagi na względy funkcjonalne ma wysokość żywopłotu. Wysoki na ponad dwa metry żywopłot uchroni przez spojrzeniami przechodniów czy sąsiadów. Niższy może stać się doskonałym elementem oddzielającym poszczególne części ogrodu. Żywopłot bardzo niski idealny będzie na obwódki dla kwiatowych
rabat. Pamiętajmy, że wysoki żywopłot, nie może być jednocześnie bardzo wąski. W miarę wzrostu w górę, poszerzy on również swoją podstawę. Wysokie żywopłoty mające od 1 do 2 metrów wysokości, z pewnością zajmą nam pas ziemi o szerokości do 1,5 metra. Żywopłoty niskie, nieprzekraczające 1 metra, zajmą szerokość około 50 centymetrów. Te najniższe, nieprzekraczające wysokości 30 centymetrów, zajmą pas szerokości do 30 centymetrów.
Termin sadzenia roślin pod żywopłot zależeć będzie od roślin, które wybierzemy.
Drzewa i
krzewy iglaste sadzimy od końca sierpnia do późnej jesieni lub w końcu kwietnia i maju. Bardzo wrażliwe na przesuszenie krzewy iglaste sadźmy z bryłą ziemi, chroniącą korzenie przed utratą wody. Żywopłotom iglastym szczególnie polecany jest termin wiosenny, choć i przełom sierpnia i września również będzie wskazany. Sadząc żywopłot jesienią, pamiętajmy jednak by rośliny miały jeszcze około 2 miesięcy czasu na przyjęcie się zanim nastaną mrozy. Świerkom, jałowcom, cisom i żywotnikom nie zaszkodzi wiosenny termin sadzenia, pamiętajmy jednak, by przypadał on na czas, między rozwojem ich pąków, a połową maja. Rośliny uprawiane i sprzedawane w pojemnikach można wysadzać przez cały sezon, od kwietnia do października.
Wśród iglastych roślin doskonałych na żywopłoty znajdziemy cis pospolity, cis pośredni 'Hicksi', jałowiec chiński 'Stricta', świerk serbski, żywotnik zachodni 'Brabant', żywotnik zachodni kulisty, żywotnik zachodni 'Spiralis', żywotnik zachodni 'Smaragd', czy żywotnik zachodni 'Yellow Ribbon'.
Przygotowanie gleby
Przed wykonaniem jakichkolwiek prac warto określić zawartość składników odżywczych w glebie, jej zwięzłość oraz odczyn pH. Gleba zbyt ciężka, gliniasta lub zbyt lekka, piaszczysta może ograniczyć nasz wybór roślin. Ratunkiem będzie z pewnością poprawa struktury gleby poprzez dodanie kompostu, substratu torfowego czy też obornika.
Odchwaszczoną i żyzną glebę przekopmy na wysokość szpadla. Ziemię, nieuprawianą do tej pory, spulchnijmy znacznie głębiej, na głębokość dwóch szpadli. Przekopanie wpłynie też na rozluźnienie gleby, ułatwi rozwój systemu korzeniowego roślin, sprawi, że żywopłot będzie bardziej stabilny i mniej narażony na niesprzyjające warunki. Pamiętajmy, by wierzchnią, żyzną warstwę gleby nie mieszać z mniej urodzajną ziemią ze spodu. Odłóżmy ją na bok, spulchnijmy dno i dopiero wtedy wysypmy ją na wierzch. Usuńmy kamienie, śmieci i korzenie chwastów. Zasypując doły dodajmy 1 część kompostu lub odkwaszonego
torfu na 2-3 części ziemi. Do ciężkich, zbitych gliniastych gleb dodajmy 1 część gruboziarnistego piasku na 3 części ziemi, dzięki czemu staną się one mniej zwięzłe. Podczas przekopywania gleby warto zasilić ją nawozem fosforowym, dokarmianie azotem i potasem zastosujmy w momencie rozwinięcia się systemu korzeniowego. Tak przygotowane podłoże pozostawmy na kilka tygodni by osiadło. Pamiętajmy by nie nawozić krzewów podczas sadzenia. Pierwszą dawkę nawozu stosujemy po zaobserwowaniu oznak wzrostu rośliny. W pierwszym roku wypróbujmy połowę zalecanej dawki, w kolejnych latach stosujemy pełne dawki. Nawożenie stosujemy od kwietnia do sierpnia w odstępach 3-4 tygodniowych. Po nawożeniu rośliny podlewamy.
Stanowisko
Wybierając rośliny na swój żywopłot zastanówmy się nad zapewnieniem im odpowiednich warunków świetlnych. Półcień lub pełny cień spowodować mogą gorszą kondycję roślin, słabsze wybarwienie igieł, szczególnie u złocistych odmian
iglaków. Trudnym do spełnienia warunkiem, a niezwykle istotnym jest możliwość dobrego nasłonecznienia dolnych partii żywopłotu. W przypadku braku światła padającego na podstawę żywopłotu, gałęzie położone najniżej mogą zamierać. Taki efekt często występuje u żywopłotów świerkowych. Spośród roślin iglastych zacienienie dobrze toleruje cis.
Nasadzenia
Do nasadzeń wybierajmy rośliny młode, łatwiej się przyjmujące. Ograniczeni czasem możemy wybrać
sadzonki w pojemnikach, ich system korzeniowy będzie w lepszym stanie i a rośliny łatwiej się przyjmą.
Najlepszą formą sadzenia roślin w żywopłotach będą jeden lub dwa rzędy. Sadzenie w jednym rzędzie doskonałe będzie dla żywopłotów nieformowanych oraz roślin światłolubnych, na przykład świerków, modrzewi i jałowców. Posadzone w dwóch rzędach światłolubne rośliny wzajemnie będą się zacieniać.
Sadząc rośliny pamiętajmy o odległości stosownej do potrzeb gatunku i rodzaju żywopłotu. Dla żywopłotów o docelowej wysokości około 30 centymetrów będziemy potrzebować będzie około 5 do 6 roślin na metr bieżący. Na żywopłot wyższy, do około 80 centymetrów, posadźmy 4 rośliny na metr bieżący. Na żywopłoty o wysokości do 1 metra możemy zastosować żywotniki, cyprysiki oraz cisy. Jeżeli wysokość ma oscylować około 1 m lub nieco więcej, wystarczą już tylko 3 rośliny na metr bieżący. W przypadku żywopłotów wysokich, których docelowa wysokość ma wynieść około 2 m, sadzi się z reguły 2 rośliny na metr bieżący. W tym przypadku idealne będą modrzewie i żywotniki.
Dwa rzędy idealne będą dla żywopłotów intensywnie ciętych, oraz mających tworzyć szczelną przesłonę. Linię żywopłotu warto wyznaczyć przez sznur rozciągnięty na powierzchni przygotowanego pasa ziemi. Wzdłuż sznura wykopać jeden rów - pod żywopłot jednorzędowy lub dwa - pod dwurzędowy. Rośliny sadźmy w równych odstępach. Decydując się na duże odległości między roślinami sadźmy je do osobnych dołków zamiast kopać rów. Oszczędzi nam to masę zbędnej pracy. Kopiąc dołki, czy też przygotowując rów pamiętajmy, by korzenie leżały w nich swobodnie. Zbyt długie, lepiej trochę przyciąć, niż zaginać przy sadzeniu. Cięcie dotyczy także korzeni uszkodzonych i połamanych.
Po posadzeniu na korzenie wysypmy żyzną ziemię i ubijmy ją, formując wokół roślin miski, w których gromadzić będzie się woda. Po posadzeniu rośliny podlejmy. Lepiej podlewać bardziej obficie i nieco rzadziej. Zbyt częste podlewanie i utrzymywanie gleby w zwiększonej wilgotności spowolni, bowiem rozwój systemu korzeniowego roślin.
Nie zapomnijmy o ściółkowaniu. Ułatwi to utrzymanie odpowiedniej wilgotności gleby i zapobiegnie wyrastaniu chwastów. Młode żywopłoty narażone na zniszczenie zabezpieczmy niskim ogrodzeniem do czasu, aż podrosną.
Pielęgnacja
Pamiętajmy o właściwej pielęgnacji młodego żywopłotu, regularnie go podlewajmy, zwłaszcza w pierwszym roku po posadzeniu, przycinajmy i nawoźmy.
Roślin iglastych nie tnijmy po posadzeniu. Zbyt słabo rozkrzewione możemy przyciąć w następnym roku w lipcu lub sierpniu. Zwykle jednak młode rośliny igaste z natury są ładnie rozkrzewione, dlatego cięcie ich rozpoczniemy dopiero po kilku latach uprawy. Wyjątkiem jest modrzew i choina kanadyjska, które przycinamy już w pierwszym roku uprawy.
Wykonując cięcie formujące, bokom żywopłotów nadajmy formę stożka, zostawmy szerszą podstaw. Stworzy to nam mocną odporną na pogodowe czynniki barierę oraz zapobiegnie niszczeniu roślin przez wiatr, czy śnieg. Dorosłe, nierównomierne, rozrzedzone żywopłoty to właśnie wynik błędnego cięcia formującego. Główny pęd pionowy zetnijmy po osiągnięciu przez roślinę pożądanej wysokości.
Czas strzyżenia zależy w dużej mierze od odmiany i naszego stylu, tego, jak schludnie żywopłot ma wyglądać. Tradycyjne żywopłoty wymagają częstszego strzyżenia. Strzygąc pamiętajmy o równoległym trzymaniu nożyc, tylko taki sposób cięcia zapewni nam proste linie. Strzygąc iglaki pamiętajmy i regularnym i częstym podcinaniu pędów bocznych. Ostre, ale rzadki cięcie odsłania środkowe partie gałązek, które nigdy już się nie zazielenią.
Czasami otrzymujemy żywopłot wraz z dobrodziejstwem inwentarza, zaniedbany udaje się jednak bardzo często odświeżyć, choć musimy pamiętać, że iglaki przycięte do nagiego drewna nie odrosną. Unikajmy, więc równoczesnego, zbyt silnego cięcia wszystkich gałązek. W pierwszym roku przytnijmy jedną stronę żywopłotu, pobudzi to wzrost nowych gałązek ze środka. W następnym roku podetnijmy ją znowu, tym razem lekko. Drugą mocno. Kolejny sezon przyniesie nowe pędy po obu stronach.
