Szczepienie róż

Róże to królowe kwiatów, krzewy spotykane niemal w każdym ogrodzie. Najpopularniejsze róże to „mieszańce” złożone z dwóch roślin. Korzeń wraz z szyjką korzeniową stanowią jedną część, druga to część nadziemna. Zanim staną się jedną, przepięknie kwitnącą rośliną muszą zostać poddane szczepieniu. Potem część nadziemna zrasta się z podkładką. I tak roślina dająca przepiękne kwiaty, łączy się z rośliną o silnym korzeniu. Efektowne i reprezentatywne kwiaty wyhodowane niestety przy jednoczesnym osłabieniu ich systemu korzeniowego i spadku ich odporności na czynniki klimatyczne. Okulizacja rozwiązuje ten problem. Kwiaty szlachetnych odmian nieodpornych na mróz czy suszę, szkodniki i choroby mają szansę na przeżycie. Szczepienie pozwala na hodowlę wrażliwych odmian w niesprzyjających dla nich warunkach.

Szczepienie polega na połączeniu pąka odmiany szlachetnej, przepięknej i ulubionej przez nas z podkładką, najczęściej dzikiego gatunku róży, żywotnego i mrozoodpornego. Uzyskujemy mieszańca o najlepszych cechach obu roślin.

Decydując się na okulizację jako podkładki powinniśmy wybrać dziką różę (Rosa canina), bądź też różę wielokwiatową (Rosa multiflora). Wybierzmy roślinę dobrze wyrośniętą, o prostym i grubym pędzie przewodnim oraz silnym systemie korzeniowym. Wybraną podkładkę sadzimy jesienią lub wiosną, tak by szyjka korzeniowa wystawała ponad powierzchnią ziemi. Zasadzoną podkładkę kopczykujemy, przykrywając szyjkę. Pozwoli to na utrzymanie wilgoci na korze szyjki. Pozwolimy też, by szyjka była miękka. Pamiętajmy, że jedynie młoda, zdrowa, dobrze ukształtowana, o dużej witalności, dobrze przystosowana do warunków glebowych i klimatycznych podkładka może przynieść nam sukces.

Najwłaściwszym terminem przeprowadzania zabiegu szczepienia jest okres pomiędzy połową lipca a końcem sierpnia. Wybierzmy dni chłodne, deszczowe. Niedobór deszczu rozwiążemy regularnie i obficie nawadniając nasze rośliny. Oznaką przydatności podkładek do szczepienia jest łatwe odchodzenie kory od drewna, zwane "pokazaniem się" miazgi, świadczące o intensywnych procesach wzrostu.
Do przeprowadzenia zabiegu potrzebować będziemy czysty, ostry, szpiczasto zakończony nóż, tzw. okulizak, paski folii lub rafii ogrodniczej i niewielki kawałek materiału.

Z odmian szlachetnych pobieramy zdrowy, zdrewniały, kwitnący pęd o długości około 30 centymetrów, z czterema pąkami w kątach liści. Usuńmy kolce i liście, przy jednoczesnym pozostawieniu ogonków liściowych, które skracamy o 3 centymetry. Ułatwi nam to przeprowadzenie zabiegu bez dotykania rany palcami. Otrzymany pęd owijamy mokrą szmatką, zabezpieczając przed wyschnięciem.

Przechodzimy teraz do podkładki. Delikatnie odgarniamy kopczyk usypany wokół niej oraz wycieramy szyjkę korzeniową szmatką. Wybieramy wolne miejsce o gładkiej korze i bez sęków. Na szyjce nacinamy znak w kształcie litery T. Cięcie poziome powinno mieć około pół centymetra, z kolei cięcie pionowe około 2 centymetry. Tniemy jedynie korę.

Wycinając okulanta (tzw. tarczkę okulizacyjną), czy zraz (fragment kory z oczkiem), wycinamy pąk z kawałkiem kory i cienką warstwą drewna. Pęd nacinamy pod nasadą pąka, prowadząc nóż płytko pod tarczką. Rozpoczynamy cięcie około 1,5 centymetra pod pąkiem a kończymy około 0,5 centymetra nad pąkiem. Zadbajmy, by tarczka miała około 4 centymetrów długości. Pamiętajmy, iż okulant jest najwrażliwszą częścią szczepionej rośliny.

Teraz, odchylamy nożem brzegi naciętej w literkę T kory podkładki. W tak otrzymaną kieszonkę wsuwamy delikatnie odciętą przed chwilą tarczkę. Tarczkę wsuwamy w rozchylone brzegi kory tak, by pąk z ogonkiem skierowany został ku górze i znalazł się w połowie pionowego nacięcia. Tarczkę dociskamy. Miejsce okulizacji obwiązujemy przygotowanym paskiem folii lub rafii. Owijanie rozpoczynamy od góry, następnie omijamy pąk, owijamy poniżej pąka i wracamy do góry nad tarczkę i podwójnym zaciągnięciem kończymy obwiązywanie.

Po dwóch, trzech tygodniach sprawdzamy stan przyjęcia się oczka. Jeśli wszystko zakończyło się sukcesem, ogonek liściowy odpadnie przy dotknięciu a tarczka będzie zielona. Tak uzyskana roślina z pewnością wyda nowe pędy. Okulant może rozwinąć się tuż po połączeniu, a młody pęd wyrośnie na poziomie oczka, bądź też okulant o oczku uśpionym będzie musiał przetrwać zżółknięcie i opadnięcie szypułki, a pęd rozwinie się dopiero wiosną.

Jeśli po przyjęciu rafia lub folia zaczynają wrzynać się w pęd, poluzujmy je.
Możemy wypróbować umieszczanie dwóch okulantów na jednej podkładce. Jeżeli przyjmą się oba, zachowajmy lepiej umiejscowiony.
Jeżeli ogonek liściowy nie odpadnie, a cały przeprowadzony przez nas zabieg zakończy się niepowodzeniem - nie zrażajmy się. Szczepienie jest zabiegiem trudnym i wymagającym dużo cierpliwości i wprawy.