Drzewa na placu budowy

Producenci materiałów, architekci i wykonawcy projektów od kilku lat odnotowują wzrost inwestycji budowlanych w Polsce. W trosce o zadowolonych klientów wprowadza się nowoczesne technologie i promuje innowacyjne rozwiązanie w zakresie funkcjonalności, wyglądu i czasu wznoszenia budynków. Inwestorzy – w duchu postępu i presji rynkowej – zapominają jednak o zabezpieczaniu architektury krajobrazu, w tym starych drzewostanów i terenów, istniejącej, zieleni miejskiej.

Współczesne praktyki pokazują, że w trakcie robót budowlanych drzewa narażone są na szereg uszkodzeń mechanicznych, które wpływają na ich kondycję i mogą doprowadzić do częściowego lub całkowitego obumarcia. Inwestorzy nie dbają o bezpieczeństwo drzew z uwagi na dodatkowe koszty, wynikające z zastosowania środków zapobiegawczych zniszczeniom. Ustawodawca natomiast niejasno określa zakres monitorowanych prac, związanych z właściwą ochroną drzew w obrębach budowy.

W wyniku braku kontroli państwa, w trakcie prac budowlanych umierają setki drzew w Polsce. Najbardziej narażona na zniszczenia jest odsłaniana bryła korzeniowa, która ulega przesuszeniu przez brak dostępu do wody i powietrza. Jeżeli obumarcie nie następuje w sezonie wegetacyjnym to jest odsunięte w czasie, ale efekty zaniedbań są zawsze widoczne. System korzeniowy można jednak chronić zarówno w trakcie robót rozbiórkowych, jak i przygotowania miejsca pod fundamenty. Do wykonywania prac zabezpieczających należy wówczas zatrudnić profesjonalistów, szkolonych w zakresie pielęgnacji drzew w przestrzeni miejskiej.

Równie niebezpieczne dla drzew są uszkodzenia korony i pnia. W pierwszym przypadku dochodzi do zachwiania statyki drzewa, w drugim zaś do uszkodzenia tkanek łącznych, odpowiedzialnych za dostarczanie wody i soli mineralnych. Nieodpowiednio wykonane cięcia bezpieczeństwa korony, które mają chronić mieszkańców, mogą paradoksalnie przyczynić się do zwiększenia ryzyka ich zagrożenia. Uszkodzenia pnia, natomiast, powodują obijanie kory, pełniącej funkcję ochronną. Jej ubytki doprowadzają do próchnienia odsłonionych miejsc i narażają drzewo na zniszczenia.

W celu zwiększonej ochrony drzew i architektury krajobrazu przed częściową dewastacją, inwestorzy powinni stosować odpowiednie środki zapobiegawcze. Podstawową czynnością jest zabezpieczenie systemu korzeniowego i dbałość o redukcję zniszczeń w obrębie jego bryły. W tym wypadku można zastosować nowoczesne metody ochronne np. technikę tunelowania, która umożliwia właściwą pielęgnację korzeni. W następnej kolejności należy zadbać o odpowiednią ochronę pnia. Do tego celu wykorzystuje się specjalistyczne narzędzia, takie jak: folię pęcherzykową, słomiane maty, materiały jutowe lub wysokie deskowanie. Korony drzew, natomiast, zabezpiecza się przy użyciu dodatkowej osłony pomiędzy drzewem i budynkiem, podwiązuje się gałęzie narażone na zniszczenia oraz wykonuje się cięcia redukcyjne, które powinny być zgodne z przyjętymi normami w zakresie ochrony i pielęgnacji drzew.